ΠΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ

ΠΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ

Ένα πρόβλημα με μεγάλο οικονομικό-κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος

 Το τερματίσαμε.  Θαφτήκαμε στα σκουπίδια. Γίναμε μια απέραντη χωματερή.

Τριτοκοσμική εικόνα και στην Κέρκυρα, πεταμένα σκουπίδια παντού μέσα στο καλοκαίρι, υπό τα έκπληκτα μάτια των επισκεπτών του νησιού. Στα χωριά η κατάσταση ακόμη χειρότερη.  Η χωματερή στο Τεμπλόνι, κατά  το ευγενικότερο Χ.Υ.Τ.Α άγγιξε τα όριά της.

Επί χρόνια βοηθούσε να κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Τώρα ήρθε η ώρα να θέσουμε τον δάκτυλο επί των τύπων των ήλων. Αλλά δυστυχώς  ακολουθούμε την ιδία αδιέξοδη πεπατημένη και ευκαιριακή  αντιμετώπιση του προβλήματος και μετάθεση του σε μια μελλοντική λύση, στις Ελληνικές καλένδες, με τη λογική του «εφικτού» όπως την αντιλαμβάνονται κοντόθωρα Κυβερνητικοί και Δημοτικοί άρχοντες. Δηλαδή την αναζήτηση μιας νέας χωματερής. Κλωτσάμε το τενεκεδάκι να πάει ποιο κάτω, που; Μακριά από την αυλή μας, στην αυλή του γείτονα!!! Το πρόβλημα των απορριμμάτων γιγαντώθηκε στην νησιώτικη  Ελλάδα, λόγω  περιορισμένων γεωγραφικών ορίων, αλλά και του τρόπου διαχείρισης  τους

Η ατολμία, η υστεροβουλία, ως και η απουσία οικολογικής συνείδησης, που επί 10ετίες Κυβερνήσεις και Ο.Τ.Α. Α κ  Β  βαθμού χειρίστηκαν το  πρόβλημα το μετέτρεψαν σε ωρολογιακή βόμβα. Η αποσπασματική  αντιμετώπιση αναζητώντας κάθε φορά κάποια υποβαθμισμένη περιοχή (που στη συνέχεια υποβαθμίζετε ακόμη περισσότερο) για την εγκατάσταση, νόμιμης  η  παράνομης χωματερής, απόθεσης και ταφής συμμίκτων απορριμμάτων, με ότι συνεπάγεται αυτή η πρακτική για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, κατέδειξε το αδιέξοδο της. Γιατί όταν ο χώρος  αυτός κορεστεί, αρχίζει η αναζήτηση νέας χωροθεσίας,  προκαλώντας τις τοπικές κοινωνίες που  δικαίως αντιδρούν. Επιβάλλοντας  λύσεις  αστυνομοκρατίας. Έτσι στο  μεσοδιάστημα εάν λήξει και η σύμβαση εποχιακού προσωπικού ορισμένου χρόνου, που βεβαίως καλύπτει πάγιες και διαρκείς  ανάγκες, τα σκουπίδια σχηματίζουν λόφους, μετατρέποντας κατοικημένες περιοχές σε ανοικτές χωματερές, δημιουργώντας έκρυθμη κοινωνική ένταση.

Χρόνο με το χρόνο οι ποσότητες των απορριμμάτων αυξάνονται απόρροια του τρόπου παραγωγής αγαθών όσο και του τρόπου κατανάλωσης. Το ζήτημα ξεπέρασε τα όρια της μέχρι τώρα εφαρμοζόμενης πολιτικής. Ολιγωρίες, δυστοκίες, αναβολές εκ του αποτελέσματος απλώς παρουσιάζουν τριτοκοσμικές και αδιέξοδες καταστάσεις. Οι δικαιολογίες ως μόνιμη επωδό,  όταν τα πράγματα στριμώχνονται, ότι «φταίνε οι προηγούμενοι» δεν γίνονται αποδεκτές από την κοινωνία ,που και αυτή πρέπει να αναλάβει το μερίδιο ευθύνης που της αντιστοιχεί από την καταναλωτική της συμπεριφορά του «καταναλώνω άρα υπάρχω». Οι αιρετοί άρχοντες κεντρικά και τοπικά να σταθούν ύψος ευθύνης  που απορρέει από το θεσμικό τους ρόλο και να δώσουν λύσεις  συμβατές με  τα σύγχρονα οικολογικά πρότυπα, που δεν είναι πάντα κοστοβόρα  αλλά χρειάζεται πολιτική βούληση. Πρέπει επιτέλους να απαντήσουμε σε κρίσιμα ερωτήματα που γενούν οι διαφορετικές απόψεις αντιμετώπισης του ζητήματος.  Πως διαχειριζόμαστε τα σκουπίδια? Η διαμάχη περί των  απόψεων αυτών καλά κρατεί πάνω από 20 χρόνια, χωρίς να έχει   δοθεί ουσιαστική απάντηση. Τι σύστημα διαχείρισης απαιτείται σήμερα!

Ακολουθώντας την πεπατημένη των Χ.Υ.Τ.Α; Μέθοδος με υψηλό  οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος!! Κόστος λειτουργικό από τον τρόπο συλλογής και το τέλος απόθεσης και ταφής. Κόστος από την μη ανάκτηση πρώτων υλών που θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν. Κόστος από τα υψηλά πρόστιμα από την Ε.Ε ως μη συμμορφούμενοι με τις κοινοτικές οδηγίες (98/2008/Ε.Κ) για μείωση των αστικών απορριμμάτων.

- Από το 2011 όριζε την κατά 55% ανακύκλωση των συσκευασιών που σήμερα πετιούνται στα απορρίμματα

- Την κατά25%μείωση τα βιοαποικοδομίσημων  αστικών απορριμμάτων (κλαδιά,  φρούτα,  φλούδες, κλπ φυτικής  προέλευσης , που πρέπει να επιστρέφουν στη Γη απ’ όπου προήλθαν.

- Από το 2013 έπρεπε το ποσοστό αυτό να φτάσει το 50% και μέχρι το2020 το 65%.

- Επίσης μέχρι το 2020 το ποσοστό γενικής ανακύκλωσης πρέπει να φτάσει το 50%

Τα ποσοστά που έχουμε να παρουσιάσουμε ακόμη και σήμερα είναι απογοητευτικά!!!

Η ποσότητες των ανακυκλωμένων υλικών  στους μπλε κάδους ήταν 183.298 τόνοι.

 Οι ποσότητες αυτές  αποτελούν το 9% πανελλαδικά. Ενώ η κομποστοποίηση είναι σχεδόν μηδενική 2-3% (στοιχεία του εθνικού συστήματος διαχείρισης)

Το 2015 περισσότεροι από 488.000 τόνοι υλικών συσκευασιών και χάρτου εντύπων οδηγήθηκαν στην ανακύκλωση (ελληνική εταιρία αξιοποίησης κ. ανακύκλωσης 2015) μικρές ποσότητες, αλλά δείχνουν μια τάση διαχείρισης.

Το περιβαλλοντικό κόστος με τους Χ.Υ.Τ.Α είναι ακόμη μεγαλύτερο. Συμπεριφερόμαστε σαν να είμαστε οι τελευταίοι κάτοικοι του πλανήτη.

Οι Χ.Υ.Τ.Α μολύνουν το έδαφος και τον υδροφόρο  ορίζοντα. Η σήψη και η απορροή υγρών από την συμπίεση, του κάθε στρώματος απορριμμάτων είναι ένα διαρκές  έγκλημα, κατά των επόμενων γενεών. Όσο και αν λαμβάνονται μέτρα προστασίας , μεμβράνες, σωλήνες συλλογής των υγρών για περεταίρω επεξεργασία, τα μέτρα αυτά δεν αποτρέπουν τις  διαρροές. Οι μεμβράνες έχουν διάρκεια ζωής 15-20 χρόνια. Το εκλυόμενο μεθάνιο και λοιπές  πτητικές  ουσίες , καταστρέφουν το Όζον στην ατμόσφαιρα.

Η μέθοδος αυτή τείνει να καταργηθεί στις ανεπτυγμένες χώρες ως αντιοικολογική  πρακτική. Ζητούμενο . Πότε  θα καταργηθεί στη χώρα μας;

Έτσι βρισκόμαστε μπροστά σε δυο επιλογές, της καύσης ,και της ολοκληρωμένης εναλλακτικής διαχείρισης. Να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Όσο και αν προσπαθεί το καρτέλ των σκουπιδιών να πείσει περί συμβατότητας των δυο επιλογών, ότι η επιλογή καύσης υπό το εύηχο όνομα , «ενεργειακή αξιοποίηση» είναι το ίδιο βλαπτική με τους Χ.ΥΤ.Α με μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα ,και αντίθετη με την προαναφερόμενη κοινοτική οδηγία πλαίσιο, που καθορίζει πέντε βήματα για την προστασία του περιβάλλοντος πρωτίστως.

1) Την πρόληψη και μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων.

2) Την επαναχρησιμοποίηση.

3) Την ανακύκλωση.

4) Την ανάκτηση.

5) Την περιβαλλοντικά ασφαλή διάθεση υπολειμμάτων.

Το  περιβαλλοντικό κόστος, αυτής της επιλογής δεν είναι αμελητέο. Το 30% των καιόμενων απορριμμάτων, απαιτεί Χ.Υ.Τ.Ε.Α. (χώρους ταφής επικίνδυνων αποβλήτων) δημιουργώντας επιπρόσθετο πρόβλημα διαχείρισης τους κατόπιν υψηλότατων απαιτήσεων μέτρων ασφάλειας. Επίσης ποια πανάκριβα φίλτρα θα συγκρατήσουν τους εκλυόμενους  ρύπους της καύσης!!! Ρύπους διοξινών, το μονοξείδιο του θείου, το διοξείδιο του άνθρακα και διαφόρων άλλων χλωροφθορανθράκων, καρκινογόνων ουσιών που συμβάλουν στην τρύπα του όζοντος. Ποιοι  ελεγκτικοί μηχανισμοί θα μας προστατεύσουν από την χαλαρή περιβαλλοντική συνείδηση και άρτια λειτουργία;

 Το οικονομικό  κόστος. Η μέθοδος αύτη είναι πανάκριβή. Απαιτεί   εκατομμύρια ευρώ εγκατάστασης και πολλαπλάσιο  λειτουργικό κόστος(150-200 ευρώ τον τόνο )κόστος που θα το πληρώνει ο πολίτης μέσω της αύξησης  των δημοτικών τελών εσαεί . Έχει συγκεντρωτικό σχεδιασμό, ενώ χρειαζόμαστε  αποκέντρωση, αντιμετώπιση του προβλήματος στην πηγή. Το σύστημα καύσης θεωρεί τα σύμμικτα απορρίμματα όλα καύσιμη ύλη ώστε να μειώνεται η χρήση υδρογονανθράκων και να αυξάνεται το κέρδος της επιχείρησης. Κατά αυτό το σκεπτικό πρέπει να παράγουμε ασύστολα σκουπίδια  για να τροφοδοτούμε τον «γαργαντούα» όλο το24ωρο 365 μέρες το χρόνο για να πιάνει την κατά65% σε απόδοση της παραγόμενης ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα της περιοχής. Πράγμα αδύνατο!!!

 Το 2004 με Υπουργό Π.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε. τον κ. Σουφλιά, ανοίγει το παράθυρο και συνεχίζουμε ακόμη και σήμερα να κρυφοκοιτάζουμε στην κατεύθυνση της αποτέφρωσης απορριμμάτων παρόλο που η μέθοδος αυτή εγκαταλείπεται, απορριπτέα από τις κοινωνίες και τον επιστημονικό κόσμο, ως ιδιαίτερα επιβλαβής για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

Η Σύμβαση της Στοκχόλμης για τους τοξικούς ρύπους, θεωρεί τους αποτεφρωτήρες  ως σημαντική πηγή έκλυσης και εμμέσως καλεί τα  συμβαλλόμενα μέρη να απέχουν από την  κατασκευή  εργοστασίων καύσης απορριμμάτων.

Όσο αυστηρότεροι γίνονται οι περιβαλλοντικοί κανόνες στις προηγμένες χώρες, τα λόμπι των ενδιαφερόμενων εταιριών στρέφονται σε χώρες με ποιο χαλαρές περιβαλλοντικές ευαισθησίες .Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

Έτσι φτάσαμε χωρίς ξεκάθαρη πολιτική στο σημερινό αδιέξοδο εφαρμόζοντας λίγο   απ’    όλα με αστοχίες και παλινωδίες, σε σπασμωδικές κινήσεις μη δε εξαιρουμένων των αστυνομικών μέτρων, όταν το πρόβλημα ξεφύγει εκτός ορίων.

Πρέπει να απαντήσουμε όλοι.   Κυβερνήσεις, Περιφέρειες, Δήμοι, και Πολίτες, τι διαχείριση απορριμμάτων  θα κάνουμε  εφ’ εξής. Η διαχείριση αυτή πρέπει να μειώνει δραστικά τον όγκο των απορριμμάτων!  Η διαχείριση αυτή έχει όνομα και αυτό είναι. 
Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ.   

Εμπειρία υπάρχει ήδη από χώρες που έπαθαν και έμαθαν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα  με αρκετή επιτυχία και ακόμη αποδείχθηκε ότι τα σκουπίδια μπορεί να είναι και πηγή κέρδους. Με τον διαχωρισμό και ανάκτηση υλικών, που αντί να  θάβονται, εξοικονομούν πρώτες ύλες και ενέργεια. Το δε οργανικό υπόλειμμα κομποστοποιήται, χρησιμοποιούμενο  ως φυσικό λίπασμα.

Η ανακύκλωση και η κομποστικοποίηση των αστικών απορριμμάτων στην Αυστρία φθάνει το70% στην Γερμανία το 66%  στις Κάτω Χώρες το 61%  στο Βέλγιο 60% στην Σουηδία το 50%. Στην Ε.Ε των 28 σαν σύνολο το ποσοστό κομποστικοποίησης ήταν 18%.ενώ στην Ελλάδα στο 2-3%.

Είναι απορίας άξιων γιατί δεν προωθείται η λύση αυτή. Μήπως γιατί  είναι αρκετά φτηνή,               δεν αποφέρει μεγάλο περιθώριο κέρδους για τους εργολάβους και στηρίζεται στην συμμετοχή του πολίτη? Του πολίτη που πρέπει και αυτός  να αναλάβει  το μέρος της ατομικής ευθύνης που του  αναλογεί ως κοινωνική μονάδα. Να αλλάξει νοοτροπία, να κάνει την υπέρβαση αλλάζοντας το μοντέλο του ανθρώπου καταναλωτή, να γίνει ο άνθρωπος πολίτης. Να αναπτύξει κριτήριο. Τι πετάει συνολικά ως άχρηστο, να τα διαχωρίζει στην πηγή. Να αξιολογεί τις συνέπειες των ενεργειών του στο δημόσιο χώρο όπως στην ιδιωτική του κατοικία.

Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ  αστικών απορριμμάτων μπορεί να λειτουργήσει και ατομικά στο κάθε νοικοκυριό και ειδικά σε δημοτικό επίπεδο. Οι μπλε κάδοι δεν προσέφεραν ικανοποιητικά αποτελέσματα . Ποιο αποτελεσματικό κρίνεται  το σύστημα των 4 κωδώνων  για κάθε κατηγορία ανακυκλώσιμου υλικού. ΧΑΡΤΊ – ΓΥΑΛΙ –ΜΈΤΑΛΛΟ – ΠΛΑΣΤΙΚΌ.  

Ένα κουτάκι αλουμινίου ζυγίζει 15 γραμμάρια,  για να κατασκευαστεί χρειάζεται  60 γραμμάρια βωξίτη που ως πέτρωμα δεν είναι ανεξάντλητο.

Για μια πλαστική σακούλα χρειάζονται 400 χρόνια για να διασπαστεί στο έδαφος.

Μια μικρούλα μπαταρία, παρ’ όλο το μικρό  μέγεθος της μπορεί να μολύνει 400 λίτρα νερό. Η λύση του προβλήματος μας είναι μια  και είναι μονόδρομος ,ολοκληρωμένη εναλλακτική διαχείριση, δηλ. ανακύκλωση, ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση. Τότε και μόνο  τότε θα μειωθεί ο συνολικός όγκος των απορριμμάτων, που  η επιτυχία του απαιτεί  την συνεργασία όλης της κοινωνίας και θα πρέπει να διατρέξει όλη τη διαδρομή από την παραγωγή έως την κατανάλωση. Από το χωράφι, το εργοστάσιο, το εμπόριο, το νοικοκυριό.

Εστιάζοντας στον χώρο μας και την τριτοκοσμική εικόνα του ανοικτού σκουπιδότοπου, δίπλα  στο δημοτικό  σχολείο, το  νηπιαγωγείο ,το γήπεδο. Εικόνα που προσβάλει βάναυσα κάθε έννοια αισθητικής και πολιτισμού, προκαλώντας τη δίκαιη αγανάκτηση και διαμαρτυρία της Αγιομαθίτικης  κοινωνίας.

Εμείς οι απόδημοι Αγιομαθίτες  σαν Σύλλογος με την εφημερίδα μας συμμετέχουμε στις διαμαρτυρίες και παραστάσεις για τον κίνδυνο που διατρέχει η δημόσια υγεία στο χωριό μας. Αλλά μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις ότι υπάρχουν μαγικές λύσεις αν δεν καταφέρουμε να μειώσουμε τον όγκο των σκουπιδιών. Προς  αυτή τη κατεύθυνση να ασκήσουμε πίεση.

                                                                                                           

ΑΝΤΩΝΗΣ  ΔΑΦΝΗΣ

           ΣΦΗΝΕΣ

1.       Το γράψαμε  και πέρυσι, το ίδιο επικίνδυνο πρόβλημα, του ανοικτού αγωγού των λημμάτων του χωριού, που εκβάλει 50 μέτρα ποιο κάτω από τα σχολεία, το γήπεδο,  αλλά και κατοικίες συχωριανών μας. Επιτέλους ας σταματήσει η μόνιμη δικαιολογία «δεν υπάρχουν χρήματα» μπορούν να αναλογιστούν πόσα χρήματα θα απαιτηθούν,  ω μη γένοιτο  σε περίπτωση επιδημίας;

2.       Μετά από επιτόπια αυτοψία το καλοκαίρι στον σκουπιδότοπο εκεί κάτω μεταξύ νεκροταφείου και γηπέδου, ανεβαίνοντας ,έκατσα  στο καφενείο του Κοσάμπελη  για έναν καφέ, να βάλω σε τάξη κάποιες σκέψεις για την περί ου ο λόγος σκουπιδοκατάσταση ,σαν θέμα για το επόμενο φύλλο της εφημερίδα  μας,.. Και ω της ευχάριστης εκπλήξεως παρακολουθούσα τον αγαπητό μας τον Σωτήρη Αβραμιώτη (Μπέλα),να ξεδιπλώνει και να ποστιάζει τα χαρτοκιβώτια που ήταν πάνω στο ψυγείο των παγωτών, επιχειρηματολογώντας περί ανακύκλωσης και μείωσης του όγκου των σκουπιδιών. Έτσι πάντα γίνετε, και ο ποιο μακρύς δρόμος αρχίζει από το πρώτο βήμα!!!

3.       Καλή η φάμπρικα με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις  καταλυμάτων μέσω της πλατφόρμας  AIR BNB.  Βοηθάει  αυτό το δύσκολο καιρό τα εισοδήματα, δεν μιλάμε βέβαια  για τα υψηλού επιπέδου καταλύματα που απευθύνονται σε χοντρά πορτοφόλια, αλλά τα δεύτερα. Να προσέξουμε τρία πράγματα, το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών, την καθαριότητα, αυτά σε σχέση μα τα τιμολόγια και να ληφθεί υπ’ όψη αν η δυνατότητα των υποδομών του χωριού μπορούν να σηκώσουν το φόρτο των επισκεπτών μας, μην βρεθούμε προ εκπλήξεως, να γυρίσει μπούμερανκ η προσπάθεια.

4.       Aυτονόητο είναι τι εννοούμε υποδομές. Πρώτα την ύδρευση σε επάρκεια. Το περασμένο καλοκαίρι ,λόγο υπερκατανάλωσης το σύστημα κατέδειξε τις αδυναμίες του. Η αποχέτευση, - λέμε τώρα – αποχέτευση αυτό το υποτυπώδες  δίκτυο όμβριων που εντελώς παράλογα στα πέτρινα χρόνια αποφασίστηκε μικτή χρήση με αυτήν των λυμάτων,  αναδίδοντας δυσάρεστες οσμές  γύρο από τα φρεάτια ειδικά το καλοκαίρι. Την κατάσταση των δρόμων περιφερειακά  και μέσα στο χωριό. Την  επιτέλους   μονοδρόμηση του  κεντρικού  δρόμου με την χρήση του περιφερειακού . Έναν δρόμο που πληρώσαμε και  δυστυχώς χρησιμοποιούμε περιστασιακά. Παράλογο;

5.       Και βέβαια τα προβλήματα δεν λύνονται ούτε με αυτόματο πιλότο  ούτε με διαταγές και περιστασιακές  διαμαρτυρίες, αλλά με την μελέτη  και κατανόηση του ζητήματος, και ανάληψη  ευθύνης.  Αυταπατάται  όποιος πιστεύει ότι το  διαλυμένο κοινωνικό κράτος (λόγο μνημονίων) θα του λύση την επομένη της διαμαρτυρίας  στο  πρόβλημα των σκουπιδιών. Η  συμμέτοχή του πολίτη  μπορεί είναι ο καταλύτης. Ας αρχίσει μια εκπαίδευση μέσω διαλόγου μέσα στους Συλλόγους  τα Σωματεία,  Συνεταιρισμούς  και λοιπούς κοινωνικούς  φορείς, χώρους άθλησης . Ειδικά στα σχολεία  από τους εκπαιδευτικούς μας. Να οργανωθούν ανοικτές εκδηλώσεις  σαν σεμινάρια με πρόσκληση ειδικών επιστημόνων από τα ΔΣ Κοινότητας  και πολιτιστικών συλλόγων .Να κατανοήσουμε ότι η ολοκληρωμένη  εναλλακτική διαχείριση  απορριμμάτων είναι μονόδρομος ζωής . 

      Της δικής μας ζωής.