Πυρηνικός όλεθρος στο Κασμίρ

 

Το Παράδοξο της Σταθερότητας-Αστάθειας και η σύγκρουηση Ινδίας - Πακιστάν 

 

Τετάρτη 28/05/2025 

Πυρηνικός όλεθρος στο Κασμίρ - Το παράδοξο που θα οδηγήσει στον Γ' Παγκόσμιο Πόλεμο

Το Σάββατο 3 Μαΐου 2025 η ένταση ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν έφτασε σε επικίνδυνα επίπεδα, φλερτάροντας με την πιθανότητα πυρηνικού πολέμου.
Πακιστανικές πηγές ασφαλείας ανέφεραν ότι η Εθνική Αρχή Διοίκησης – υπεύθυνη για τα πυρηνικά – συγκαλούσε έκτακτη συνεδρίαση.
Παρότι η κυβέρνηση διέψευσε λίγο αργότερα, η απειλή είχε ήδη προκαλέσει διεθνή ανησυχία και άμεση διπλωματική κινητοποίηση, οδηγώντας τελικά σε εκεχειρία.

Η εύθραυστη ισορροπία της αποτροπής

Σύμφωνα με το Bloomberg, αν και η αποτροπή φαίνεται να λειτούργησε προσωρινά, το επεισόδιο έδειξε ότι η γραμμή ανάμεσα στον συμβατικό και τον πυρηνικό πόλεμο γίνεται όλο και πιο λεπτή.
Η Ινδία ξεκαθάρισε ότι στο μέλλον ολόκληρη η πακιστανική επικράτεια θα θεωρείται νόμιμος στόχος σε περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης.
Η ερώτηση πλέον δεν είναι αν θα υπάρξει νέα κρίση, αλλά πότε.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι απειλές του Putin έφεραν ξανά στην επιφάνεια το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών όπλων, ενισχύοντας την τάση των κρατών να διερευνούν τα όρια της αποτροπής. Σε αυτό το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον, από την Κορέα και το Ισραήλ έως την Ταϊβάν και το Κασμίρ, αναζωπυρώνεται το λεγόμενο παράδοξο της σταθερότητας-αστάθειας.

Το Παράδοξο της Σταθερότητας-Αστάθειας

Σύμφωνα με τη θεωρία του καθηγητή Γκλεν Σνάιντερ (1965), η ύπαρξη πυρηνικών όπλων μειώνει την πιθανότητα ενός μεγάλου πολέμου, αλλά αυξάνει την πιθανότητα μικρότερων, περιφερειακών συγκρούσεων.
Οι ισχυρές χώρες μπορεί να εμπλέκονται πιο εύκολα σε συμβατικούς πολέμους, θεωρώντας ότι η πυρηνική αποτροπή θα αποτρέψει την πλήρη κλιμάκωση.
Από την Κορέα μέχρι την Κούβα, οι ΗΠΑ έχουν συχνά επαναπροσδιορίσει την πυρηνική τους στρατηγική. Η πολιτική του «μαζικού αντιποίνου» του Ντάλλες τη δεκαετία του 1950 είχε στόχο την οικονομική αποτροπή μέσω απειλής πυρηνικής απάντησης. Ωστόσο, αποδείχθηκε αναποτελεσματική όταν οι αντίπαλοι, όπως ο Μάο στην Κίνα, δεν πείθονταν από τις απειλές.
Υπό τον John Kennedy, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν την πολιτική της «ευέλικτης αντίδρασης», που συνδύαζε διπλωματικά, οικονομικά και στρατιωτικά μέσα. Η κρίση των πυραύλων στην Κούβα (1962) αποτέλεσε καθοριστική στιγμή, αποφεύγοντας τελικά την πυρηνική σύγκρουση μέσω διαπραγμάτευσης.

Η Παγκόσμια Πυρηνική Ισορροπία

Σήμερα, περισσότερες από 12.000 πυρηνικές κεφαλές βρίσκονται παγκοσμίως, με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να κατέχουν τη συντριπτική πλειονότητα. Πέρα από τις εννέα πυρηνικές δυνάμεις, δεκάδες χώρες βρίσκονται υπό την «πυρηνική ομπρέλα» των ΗΠΑ, χωρίς να διαθέτουν δικά τους όπλα.
Η Ταϊβάν, αν και δεν διαθέτει πυρηνικά, ενισχύει την άμυνά της υπό τη συνεχή απειλή της Κίνας. Παρόμοια, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία εξετάζουν εναλλακτικές για την ενίσχυση της αποτροπής, καθώς η αξιοπιστία των ΗΠΑ ως συμμάχου έχει δεχθεί πλήγματα, ειδικά υπό την προεδρία Trump.

Η αντιπαράθεση Ινδίας - Πακιστάν ως μελέτη περίπτωσης

Από το 1998, όταν και οι δύο χώρες ανακήρυξαν τον εαυτό τους πυρηνικές δυνάμεις, οι κρίσεις τους – όπως αυτή στο Κασμίρ – παρουσιάζουν χαρακτηριστικά του παραδόξου σταθερότητας-αστάθειας. Το Πακιστάν συχνά επιχειρεί μέσω πληρεξουσίων (μαχητικών ομάδων), γνωρίζοντας ότι η πυρηνική απειλή αποτρέπει την πλήρη απάντηση της Ινδίας.
Η Ινδία, με ισχυρότερες συμβατικές δυνάμεις και αναπτυσσόμενη παγκόσμια επιρροή, δεν είναι πλέον πρόθυμη να αγνοεί τις προκλήσεις. Η τελευταία επίθεση στο Κασμίρ, που σκότωσε 26 πολίτες, προκάλεσε έντονη αντίδραση από την κυβέρνηση Modi, περιλαμβάνοντας βομβαρδισμούς ακόμα και εκτός του Κασμίρ.
Το παράδοξο της σταθερότητας-αστάθειας δεν είναι πλέον θεωρητικό. Καθώς η γραμμή μεταξύ πυρηνικού και συμβατικού πολέμου θολώνει, ο κόσμος βρίσκεται μπροστά σε έναν νέο τύπο συγκρούσεων: αυτές που συμβαίνουν στη σκιά της απόλυτης καταστροφής.

www.bankingnews.gr