Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Οριστικό τέλος στο ρωσικό φυσικό αέριο από το 2028
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε, την Δευτέρα, στους τρόπους σταδιακής κατάργησης των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στο πλαίσιο της ενεργειακής στρατηγικής της ΕΕ, REPowerEU, με το οριστικό τέλος να ορίζεται από την 1η Ιανουαρίου 2028.
Ειδικότερα, συμφώνησε στο σχέδιο κανονισμού για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, ο οποίος αποτελεί κεντρικό στοιχείο του οδικού χάρτη REPowerEU της ΕΕ για τον τερματισμό της εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια, μετά την οπλοποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία και τις επανειλημμένες διακοπές του εφοδιασμού με φυσικό αέριο προς την ΕΕ με σημαντικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.
Τι προβλέπεται
Ο προτεινόμενος κανονισμός εισάγει μια νομικά δεσμευτική, σταδιακή απαγόρευση τόσο των εισαγωγών φυσικού αερίου μέσω αγωγών όσο και των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τη Ρωσία, με πλήρη απαγόρευση που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2028.
Κύριες αλλαγές που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο:
► Μεταβατική φάση για υφιστάμενες συμβάσεις προμήθειας:
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου θα απαγορευτούν από την 1η Ιανουαρίου 2026, διατηρώντας παράλληλα μια μεταβατική περίοδο για τις υφιστάμενες συμβάσεις. Συγκεκριμένα, οι βραχυπρόθεσμες συμβάσεις που έχουν συναφθεί πριν από τις 17 Ιουνίου 2025 μπορούν να συνεχιστούν έως τις 17 Ιουνίου 2026, ενώ οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις μπορούν να ισχύουν έως την 1η Ιανουαρίου 2028.
Οι τροποποιήσεις των υφιστάμενων συμβάσεων θα επιτρέπονται μόνο για στενά καθορισμένους λειτουργικούς σκοπούς και δεν μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένους όγκους, εκτός από ορισμένες συγκεκριμένες ευελιξίες για τα κράτη μέλη που δεν έχουν πρόσβαση σε χερσαίες περιοχές και επηρεάζονται από πρόσφατες αλλαγές στις οδούς εφοδιασμού.
► Τελωνειακές διαδικασίες και αδειοδότηση
Σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής, το Συμβούλιο έχει απλοποιήσει τις τελωνειακές υποχρεώσεις θεσπίζοντας ελαφρύτερες απαιτήσεις και διαδικασίες τεκμηρίωσης για τις εισαγωγές μη ρωσικού φυσικού αερίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μόνο αποδεικτικά στοιχεία της χώρας παραγωγής πρέπει να παρέχονται στις αρμόδιες αρχές πριν από την είσοδο του φυσικού αερίου στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, ενώ ζητούνται περισσότερες πληροφορίες για τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία κατά τη μεταβατική φάση (συμπεριλαμβανομένης της ημερομηνίας και της διάρκειας της σύμβασης προμήθειας, των ποσοτήτων που έχουν συμφωνηθεί και τυχόν τροποποιήσεων της σύμβασης).
Το Συμβούλιο συμπεριέλαβε την απαίτηση ότι και οι δύο κατηγορίες εισαγωγών φυσικού αερίου θα υπόκεινται σε καθεστώς προηγούμενης αδειοδότησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η απαγόρευση θα λειτουργήσει στην πράξη:
- για το ρωσικό φυσικό αέριο και τις εισαγωγές που εμπίπτουν στη μεταβατική περίοδο, οι πληροφορίες που απαιτούνται για την άδεια πρέπει να υποβάλλονται τουλάχιστον ένα μήνα πριν από την είσοδο
- για το μη ρωσικό φυσικό αέριο, τα αποδεικτικά στοιχεία πρέπει να παρέχονται τουλάχιστον πέντε ημέρες πριν από την είσοδο
- στην περίπτωση μικτών φορτίων LNG, η τεκμηρίωση πρέπει να αποδεικνύει τα αντίστοιχα μερίδια ρωσικού και μη ρωσικού φυσικού αερίου στο μείγμα, με μόνο τις μη ρωσικές ποσότητες να επιτρέπεται να εισέρχονται στην ΕΕ
Προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι αυτή η διαδικασία προηγούμενης έγκρισης δεν θα ισχύει για εισαγωγές από χώρες που πληρούν έναν κατάλογο κριτηρίων που περιγράφονται στον προτεινόμενο κανονισμό. Αυτό διασφαλίζει ότι μόνο οι εισαγωγές που είναι οι πιο σχετικές με τον έλεγχο θα υπόκεινται σε προηγούμενη έγκριση. Σύμφωνα με το συμφωνημένο κείμενο, το Συμβούλιο αναθέτει στην Επιτροπή την κατάρτιση του καταλόγου των εξαιρούμενων χωρών εντός πέντε ημερών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού.
Έχουν επίσης εισαχθεί πρόσθετοι μηχανισμοί παρακολούθησης και κοινοποίησης για την αποτροπή της εισόδου ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ στο πλαίσιο διαδικασιών διαμετακόμισης (δηλαδή, αέριο που διέρχεται από την ΕΕ καθ’ οδόν προς άλλο προορισμό, χωρίς να εισέρχεται στην αγορά της ΕΕ).
► Εθνικά σχέδια διαφοροποίησης
Ο προτεινόμενος κανονισμός απαιτεί από όλα τα κράτη μέλη να υποβάλουν εθνικά σχέδια διαφοροποίησης που περιγράφουν μέτρα και πιθανές προκλήσεις για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού τους με φυσικό αέριο. Το Συμβούλιο συμφώνησε να εξαιρέσει τα κράτη μέλη που μπορούν να αποδείξουν ότι δεν λαμβάνουν πλέον άμεσες ή έμμεσες εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Η ίδια απαίτηση υποβολής εθνικού σχεδίου διαφοροποίησης θα ισχύει για τα κράτη μέλη που εξακολουθούν να εισάγουν ρωσικό πετρέλαιο, με σκοπό τη διακοπή αυτών των εισαγωγών έως την 1η Ιανουαρίου 2028.
Επόμενα βήματα
Η Προεδρία του Συμβουλίου θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας επί του τελικού κειμένου του κανονισμού, μόλις το τελευταίο υιοθετήσει τη θέση του.
Τι προηγήθηκε
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν, στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών του Μαρτίου 2022, να καταργήσουν σταδιακά την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατό.
Κατά συνέπεια, οι εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία στην ΕΕ έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, ενώ οι εισαγωγές πετρελαίου έχουν μειωθεί κάτω από το 3% το 2025, το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 13% των εισαγωγών της ΕΕ το 2025, αξίας άνω των 15 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Αυτό αφήνει την ΕΕ εκτεθειμένη σε σημαντικούς κινδύνους όσον αφορά το εμπόριο και την ενεργειακή της ασφάλεια.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, τον Μάιο του 2025, η Επιτροπή ενέκρινε τον οδικό χάρτη REPowerEU για να διασφαλίσει μια σταδιακή προσέγγιση για τη σταδιακή κατάργηση των υπόλοιπων ρωσικών εισαγωγών ενέργειας και να ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια της ΕΕ.
Τον Ιούνιο του 2025, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση που επικεντρώνεται στη σταδιακή κατάργηση του υπόλοιπου φυσικού αερίου και του ΥΦΑ μέσω αγωγών, με πλήρη απαγόρευση έως την 1η Ιανουαρίου 2028.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.