Αφορισμοί για τον ιερό χώρο της ψησταριάς.

 

Αφορισμοί για τον  ιερό χώρο της ψησταριάς.

 

«Το ποίημα σας πάντως δεν θα αργήσει. Ωμό, όπως το ζητήσατε.

Να κολυμπάει στο αίμα»

Χάρης Βλαβιανός. «Σονέτα της συμφοράς»

 

Πριν είκοσι περίπου χρόνια ξεκίνησα και έχτισα ένα σπίτι στην εξοχή, για κύρια κατοικία.

Συχνά με ρωτούσαν οι φίλοι μου γιατί το κάνω.

Απαριθμούσα τους λόγους

Για να στεγάσω τους πέντε χιλιάδες τόμους βιβλίων μου, για να ζουν οι γάτες μου στη φύση, για να έχω λουλούδια, για να έχω τζάκι και για να έχω ψησταριά.

Όχι μπάρμπεκιου. Ψησταριά.

Άλλο το ένα άλλο το άλλο.

Αλλιώς ψήνεις στο μπάρμπεκιου αλλιώς στηνψησταριά

Άλλη αρχιτεκτονική του μπάρμπεκιου άλλης της ψησταριάς.

Η ψησταριά είναι συνδεδεμένη με την αρχέγονη αίσθηση του άνδρα να ψήσει για να ταΐσει την οικογένειά του.

Η ψησταριά είναι ο κύριος πόλος έλξης συνδαιτημόνων για να στηθεί απρόσμενο γλέντι.

Να ψήνεις , να πίνεις να τρως. Είναι η αποθέωση της ομαδικής προσπάθειας για να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα προς πολλές κατευθύνσεις.

Την κοινωνικοποίηση, τη δημιουργία, την απόλαυση, τη χαρά.

Μια εστία, λίγα ξύλα ή κάρβουνα κατευθείαν, λίγο κρέας και αρχίζει ένα πανηγύρι , η συναρμολόγηση της παρέας, η δημιουργία μιας θύμησης που κρατάει χρόνια.

Το καλό ψήσιμο είναι η μετενσάρκωση εκείνου του τραγουδιού του Καλατζή Η δουλειά κάνει τους άνδρες. Σήμερα όλες οι δουλείες ένεκα η βιομηχανικήεπανάσταση έγιναν πιο αλαφρές. Άλλο οικοδομή τη δεκαετία του 70,άλλο οικοδομή τον 21^ο αιώνα.

Τι μένει λοιπόν για την καταξίωση του άνδρα. Το σωστό ψήσιμο.

Δεν είναι εύκολο. Απαιτεί υπομονή, γνώση, εμπειρία, παρατηρητικότητα, διαίσθηση .

Στο ψήσιμο δεν υπάρχουν συνταγές. Πως να περιγράψεις στο χαρτί πόσο δυνατή χρειάζεται να είναι η φωτιά; Πως να ρυθμίσεις τη φωτιά. Δεν είναι θέμα ενός κουμπιού που γυρίζει και δείχνει τους βαθμούς κελσίου.

Είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων. Ποσότητας κάρβουνου, υλικού της ψησταριάς, απόστασης του κρέατος από τη φωτιά , χρόνου, και κυρίως προσοχής και αγάπης.

Η ψησταριά έχει μια μαγική ιδιότητα την οποία την μεταφέρει στη φωτιά. Αν ψήνεις με την καρδιά σου  και χαίρεσαι που θα φιλέψεις τους συνδαιτημόνες σου τότε δεν σε καίει ακόμη και ντάλα κατακαλόκαιρο.

Αν ψήνεις από αγγαρεία ψήνεσαι και συ.

Συνδέω υπέροχες στιγμές της ζωής μου με ψησίματα και γλέντια αλησμόνητα.

Συχνά πυκνά ως έφηβος και αργότερα ως φοιτητής παίρναμε τα βουνά και το βράδυ ανάβαμε φωτιά και ψήναμε και τραγουδούσαμε Να η ζωή που δεν  την νοιώθει όποιος δεν έζησε μαζί μας, αργότερα έχασα τα συχνά ψησίματα. Κάθε Πάσχα και που πουαν έλαχε.

Υπάρχουν ένα Πάσχα που γύριζα τη σούβλα ούτε και εγώ δεν ξέρω πόσες ώρες γιατί χάλασε τοι μηχανάκι και μετά μου λέγανε όλοι γειά στα χέρια σου. Αυτό το Πάσχα θα μείνει αξέχαστο γιατί μετά έγινε τρικούβερτοι γλέντι δεθήκανε φιλίες, δημιουργήσαμε φιλέλληνες από την Ινδία μια και ήταν παρόντες κάποιοιΙνδοί συμφοιτητές φίλοι , φίλων και πάει λέγοντας. Από εκείνο το Πάσχα δεν υπάρχει καμιά φωτογραφία , αλλά όλες οι εικόνες είναι τυπωμένες στο μυαλό, στο μέσα μας. Και στο τέλος όλα σπάσανε στην αποκορύφωσητης φιέστας.

Η διαδικασία της ψησίματος είναι κάτι το οποίο με γοητεύει , πάντα απορούσαν τα παιδιά μου πως ποτέ δεν βαριέμαι να ψήσω. Για να πω την αλήθεια βαριέμαι να ψήνω λαχανικά . Θεωρώ πως είναι μια έμπνευση των χορτοφάγων για να εκδικηθούν εμάς τους λάτρεις των ηδονών της γεύσης.

Ας είναι όλοι έχουν δικαίωμα στη ζωή. Να τους θυμίσω πως η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο και τα ψητά λαχανικά ζεστά . Αποτυχία. Βρείτε κάτι άλλο.

Το Θείον Κοκορέτσι. Κάποτε ήλθε η ανάλγητη Ευρώπη και είπε να το καταργήσουμε . Η Ελλάδα αντιστάθηκε και αναγκάστηκαν να το πάρουνπίσω . Υποχώρησαν οι χαρτογιακάδες της Ευρώπης μπρος στην  απόλαυση του ξεροψημένου εντέρου και των ψημένων σπλάχνων.

Πιστεύω πως αν κερνούσαν τους απεσταλμένους της Τρόικα ένα καλό τραπέζι με κοκορέτσι, σπληνάντερο , κοντοσούβλι τα μέτρα θα ήταν ηπιότερα, θα γίνονταν πιο ανθρώπινοι, θα κατανοήσουν  την όλη κατάσταση. Δεν θα έκαναν τις λάθος εκτιμήσεις τους και πρυτάνευε η λογική και όχι η Ολλανδική και η Γερμανική απανθρωπιά.

Κάποια περίοδο κατέβαινα συχνά στην Κρήτη. Μια ηλιόλουστη μέρα κάπου στα ορεινά με πήγε η Καλλιόπη να φάμε αντικρυστό.

Μια πυραμίδα καλοστημένη από κρέατα, μια φωτιά που έκαιγε δυνατά, οι σπίθες ανέβαιναν προς τον ουρανό σιγά σιγά ο ψήστης έβγαζε τα ψημένα κρέατα και κατέβαζε αυτά που ήταν πιο πάνω . Το ψήσιμο γενικά θέλει μαστοριά και υπομονή στο αντικριστό θέλει τέχνη και στωικότητα.

Η γεύση του, έμεινε στη μνήμη μου, η Καλλιόπη δικαίως θεωρείται μούσα.

Στο ψήσιμο δεν βιάζεσαι, αν βιαστείς καταργείς την τελετουργία, γίνεσαι βιαστής απάνθρωπος . Δολοφονείς την απόλαυση .

«Ελάτε την Κυριακή  να ψήσουμε» . Αν αυτή η φράση δεν σημαίνει την ικανοποίηση της ανθρώπινης επιθυμίας να ανήκεις κάπου να συνδιαλέγεσαι να φροντίζεις τότε βρείτε μια άλλη που να κάνει την ανάγκη επιθυμία.

Υπάρχουν ψησταριές διαφόρων τύπων . Οι καλύτερες είναι χτισμένες από μάστορες με τέχνη. Με πυρότουβλα, απλές,  με υποδοχές για τις σούβλες.

Υπάρχουν πολλές άλλες.

Κάποιες διαστημικού σχεδιασμού, κάποιες με γκάζι, κάποιες με λάβα ηφαιστείου οι οποίες  δεν καπνίζουν.

Κάποιες από παλιούς θερμοσίφωνες κομμένους κατά μήκος. Υπάρχουν μικρέςκαι  μεγαλύτερες φορητές.

Δηλαδή ψήνεις και μετά δεν μυρίζεις καπνό και τσίκνα. Ακαταλαβίστικα πράματα.

Κάποιες από παλιούς θερμοσίφωνες κομμένους κατά μήκος. Υπάρχουν μικρές μεγαλύτερες φορητές.

Μετά οι ψησταριές έγιναν μπάρμπεκιου, όλα τα απλά λαϊκά πράματα πήραν ένα λόγιο όνομα ή ένα ξενόφερτο. Το τζαμωτό έγινε ημιυπαίθριος, το ουζάκι απεριτίφ, και η ψησταριά μπάρμπεκιου.

Τα μπάρμπεκιου έχουν μια διαφορετική τεχνοτροπία, το κυριότερο γύρω γύρω αραχνούφαντες κουρτίνες.

Κύριο χαρακτηριστικό του μπάρμπεκιου είναι ότι δεν έχει μαυρίσει καθόλου, προφανώς διότι ποτέ δεν ψήνει κανένας .

Το ψήσιμο θέλει και αυτό την ιεροτελεστία του, τα εργαλεία του κυρίως την παρέα του και τα ποτά του.

Το ψήσιμο έχει τρία στάδια.

Πριν.

 Ετοιμάζονται τα κρέατα, αλατίζονται, μπαίνουν σε μαρινάδα, στρώνονται στην γάστρα, μεταφέρονται στο χώρο της θυσίας.

Τρίβονται και καθαρίζονται οι σχάρες. Κάποιοι τους βάζουν και λεμόνι.

Κατά.

Το άναμμα της φωτιάς είναι μια τέχνη. Η πυραμίδα που θα φτιάξεις με το προσάναμμα, τα λεπτά ξύλα και από πάνω τα κάρβουνα. Ένα στοίχημα που έπαιζε στις αποδράσεις ήταν να ανάψουμε φωτιά χωρίς χαρτί, οινόπνευμα ή άλλο εύφλεκτο υλικό. Δύο σπίρτα το πολύ.

Μετά το χώνεμα του κάρβουνου, ανοίγεις μια μπύρα, παγωμένη και τσουγκρίζεις, πίνεις μια γουλιά και ετοιμάζεσαι για την τακτοποίηση του κρέατος στην σχάρα.

Ποτέ δεν είδα άνθρωπο μεθυσμένο γύρω από ψησταριά .

Μάλλον η φωτιά, η θυσία στο βωμό της γευστικής ηδονής, η παρέα και η υπομονή ασκούν κάποια επιρροή στο ανοσοποιητικό και δεν μεθάς.

Τακτοποιείς το κρέας και το βάζεις πάνω στη φωτιά.

Μια γουλιά μπύρα και ένα τσούγκρισμα.

Εκεί αρχίζει η διαδρομή προς την ολοκληρωμένη έννοια φαγητό.

Εκεί ακούς το τσιτσίρισμα, βλέπεις το κρέας να αλλάζει χρώμα, χάρμα οφθαλμών, οι μυρωδιές αναδύονται και αγγίζουν τις θύμισες,  δοκιμάζεις μια ακρούλα ή μια πετσούλα . Καίγονται τα ακροδάχτυλά σου.

Οι αισθήσεις στην απόλυτη συνεργασία.

Γυρίζεις και αρχίζει η εκτίμηση του αν είναι έτοιμα.

Όταν ετοιμαστούν τα βγάζεις από τη φωτιά.

Μετά.

Αφήνεις τη φωτιά να γίνει στάκτη, να σιγοκαίει  μια τελετή που οδηγεί τον άνθρωπο  στον νικηφόρο αγώνα για επιβίωση.

Σερβίρονται τα κρέατα.

Τα ψητά κρέατα είναι λιτό φαγητό. Πάνε με πατάτες, τζατζίκι, φέτα, σαλάτα και ψωμί κατά προτίμηση ζυμωτό.

Στην αέναη προσπάθεια της η μητριαρχία να κάνει κουμάντο σερβίρει και κάτι που κανείς δεν τους δίνει σημασία. Κάτι σουφλέ, και άλλα παρεμφερή. Ουδείς απλώνει. Παγώνουν στο βοηθητικό τραπέζι και κατατροπώνεται η μητριαρχία.

Το Πάσχα η ύψιστη γιορτή των θρησκειών διότι εξυμνεί τη ζωή, διότι απογειώνει τον άνθρωπο, γιατί απελευθερώνει τον άνθρωπο από τον φόβο του θανάτου γιορτάζεται με σουβλιστό αρνί ή κατσίκι.

Αν οι γυναίκες ήξεραν τη μαστοριά, την τέχνη, την γνώση που απαιτείται για να ψήσει κάποιος σουβλιστό σίγουρα η εξουσία θα ήταν δεύτερη τη τάξη ως αφροδισιακό.

Οι αγώνες του Έθνους μας, αναφορά και λόγω της επετείου, ταυτισμένες με τα ψητά κρέατα. Η κουζίνα του αγώνα έχει και αυτή την ιστορία της , ένα παραμελειμένο  κομμάτι του παρελθόντος.

Ειδική μνεία στην Τσικνοπέμπτη. Αυτή η γιορτή θα έπρεπε να γίνει αργία. Δυστυχώς οι κυβερνήσεις δεν κατανοούν και δεν αντιλαμβάνονται το βαθύ συναίσθημα του λαού.

Τέλος λίγες λέξεις για την άγια προβατίνα. Το πιο δύσκολο φαγητό. Το πότε θα το φας, πως θα το ψήσεις και πως θα το φας απαιτούν βαθιά γνώση.

Ένα από ωραιότερα γεύματα ήταν παϊδάκια προβατίνας, σαλάτα με  μαρούλι και μάραθο, ψημένο ζυμωτό ψωμί καλή παρέα , ρεμπέτικα και το κόκκινο δυνατό κρασί μου.

Ψήναμε και τρώγαμε και σφραγίζαμε την ψυχή μας με την ολοκλήρωση

Αφίδνες 15 Απριλίου2021.

Το κείμενο γράφτηκε ενώαπότοcdακουγόταν το «Το πασαπόρτι» του Γιάννη Καλατζή

Ανδρέας Θεοδωρακόπουλος.

Επικοινωνιολόγος , καθηγητής και συγγραφέας. Πρόεδρος της Κοινότητας Αφιδνών

Ταξιδευτής και λάτρης της ζωής, παράγει το κρασί του, το λάδι του και τις ελιές του.

Λατρεύει να διδάσκει και να συνομιλεί με ανθρώπους απολαμβάνοντας τούρκικο καφέ και καπνό.

Αγαπάει τις γάτες , τα λουλούδια, τα βουνά, την ποίηση και θέλει να δώσει στην προβατίνα τη θέση που της αξίζει ως έδεσμα.