Η παγκοσμιοποίηση συντρίβεται
Η κίνηση του αμερικανού
προέδρου πυροδότησε ανησυχίες για τη διεθνή οικονομία και απειλές για
αντίποινα…
Η παγκοσμιοποίηση συντρίβεται – Οι αγορές θα βιώσουν «πυρηνικό χειμώνα» λόγω δασμών, αλλά η μεσαία τάξη θα ξαναγεννηθεί
Η παγκοσμιοποίηση, όπως τη γνωρίσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, δείχνει να φτάνει στο τέλος της. Οι
γεωπολιτικές εντάσεις, οι εμπορικοί πόλεμοι και η επιστροφή σε
προστατευτικές πολιτικές, έχουν πυροδοτήσει ένα κύμα αβεβαιότητας στις
αγορές, με ορισμένους να προειδοποιούν για έναν επερχόμενο «πυρηνικό χειμώνα».
Ωστόσο, πίσω από τη θύελλα, διαφαίνεται μια ευκαιρία: η αναγέννηση της μεσαίας τάξης μέσα από την ανασύσταση της εγχώριας παραγωγής και την επιστροφή σε μια πιο βιώσιμη και ισορροπημένη οικονομική πραγματικότητα, όπως λέει και ο Αμερικανός ΥΠΟΙΚ Scott Bessent.
Σαφές μήνυμα
Ειδικότερα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Δύση το Σαββατοκύριακο 6-7/4 εξέπεμψαν ένα σαφές μήνυμα: Η παγκοσμιοποίηση μας τελείωσε.
Η Isabel Schnabel της ΕΚΤ το υπογράμμισε σε ομιλία της προς επιχειρηματίες στην Ιταλία το Σάββατο, δηλώνοντας ότι «η Ημέρα της Απελευθέρωσης δεν ήταν απελευθερωτική, τουναντίον σηματοδότησε το τέλος του ελεύθερου εμπορίου παγκοσμίως».
Αντίστοιχα, ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer εκφώνησε ομιλία στην οποία δήλωσε ότι η παγκοσμιοποίηση έχει «αποτύχει» ως οικονομικό μοντέλο και πως η εποχή της έχει πλέον τελειώσει.
Τέτοιες δηλώσεις είναι συγκλονιστικές - όχι τόσο επειδή προκάλεσαν έκπληξη, όσο για την ειλικρίνεια και τη βαρύτητά τους.
Οι χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν την Πέμπτη και την Παρασκευή της περασμένης εβδομάδας, καθώς η ανακοίνωση των δασμών γκρέμισε τις ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί από τις φιλοεπενδυτικές πολιτικές του Trump.
Οι αγορές ήρθαν αντιμέτωπες με τη σκληρή πραγματικότητα: δεν πρόκειται απλώς για διαπραγματευτικό τέχνασμα — οι δασμοί είναι εδώ.
Η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε αντίποινα με την επιβολή δασμού 34% σε όλες τις εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θα θεσπίσουν νέα εμπορικά εμπόδια.
Παράλληλα, προετοιμάζουν και «αντίμετρα» για τους δασμούς των ΗΠΑ.
Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Trump δεν έκαναν τίποτα το Σαββατοκύριακο για να κατευνάσουν τους φόβους περαιτέρω πτώσης των αγορών.
Ο υπουργός Εμπορίου Lutnick δήλωσε απλώς: «οι δασμοί έρχονται», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Marco Rubio υποβάθμισε τις απώλειες των αγορών, λέγοντας: «Δεν νομίζω ότι είναι δίκαιο να λέμε πως οι οικονομίες καταρρέουν.
Οι αγορές καταρρέουν επειδή βασίζονται στην αξία των μετοχών εταιρειών που σήμερα είναι ενσωματωμένες σε μοντέλα παραγωγής τα οποία είναι κακά για τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Με απλά λόγια: «δεν μας νοιάζει το χαρτοφυλάκιό σας, κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη» - το «Να Κάνουμε την Αμερική Ξανά Μεγάλη» σημαίνει «να την κάνουμε ξανά οικονομία παραγωγής».
Με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να μη δείχνει πρόθεση να παρέμβει για να σώσει τις αγορές, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης βυθίστηκαν σήμερα βαθιά στο κόκκινο.
Άραγε, θα σπεύσει η Fed αυτή την εβδομάδα να σώσει την κατάσταση με φθηνή ρευστότητα;
Την ίδια στιγμή, η τιμή του πετρελαίου Brent διόρθωνε στα 63,33 δολάρια, μετά από πτώση 6,42% την Πέμπτη και ακόμα μία πτώση 6,50% την Παρασκευή.
Παρά τη φήμη του ως ασφαλούς καταφυγίου επίσης κατρακυλούσε, ωστόσο ανέκαμψε μετά την είδηση ότι η Κίνα πρόσθεσε πολλές ουγγιές από το κίτρινο μέταλλο στα κρατικά αποθέματά της για πέμπτο συνεχόμενο μήνα.
Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου έχουν πλέον υποχωρήσει (και συνεχίζουν να πέφτουν).
Δύσκολο έργο
Αυτή είναι σίγουρα μια ευχάριστη είδηση για τον Υπουργό Οικονομικών Scott Bessent, ο οποίος έχει μπροστά του το δύσκολο έργο της αναχρηματοδότησης περίπου 25 τρισεκατομμυρίων δολαρίων χρέους των ΗΠΑ μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Ο Bessent, επαναλαμβάνοντας τη φράση του Rubio «η αγορά δεν είναι η οικονομία», δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι δεν αναμένει ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες φέτος, ενώ υποστήριξε ότι τα χαμηλότερα επιτόκια και οι μειωμένες τιμές ενέργειας αποτελούν πολύ καλές ειδήσεις για τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, έκανε μερικά ενδιαφέροντα σχόλια κατά την εμφάνισή του σε podcast, όπου ανέφερε ότι το 88% του χρηματιστηρίου των ΗΠΑ ανήκει στο πλουσιότερο 10% των Αμερικανών, το 12% ανήκει στο επόμενο 40% και ότι το φτωχότερο 50% των νοικοκυριών δεν κατέχει ουσιαστικά τίποτα — αντίθετα, έχει χρέη…
Ο Bessent τόνισε ότι είναι αυτοί οι άνθρωποι στο κατώτατο 50% που χρειάζονται βοήθεια.
Έτσι, για άλλη μια φορά, το υπονοούμενο εδώ μοιάζει να είναι: «Δεν μας νοιάζει το χρηματιστηριακό σας χαρτοφυλάκιο. Μας νοιάζει να ξαναχτίσουμε τη βιομηχανική βάση της Αμερικής και, μαζί της, τη μεσαία τάξη των εργαζομένων».
«Οικονομικός πυρηνικός χειμώνας»
Ο διαχειριστής hedge fund Bill Ackman προκάλεσε αίσθηση σήμερα, περιγράφοντας τους δασμούς ως έναν «οικονομικό πυρηνικό χειμώνα» και ζητώντας μια «παύση» 90 ημερών στην εφαρμογή τους.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Trump φέρεται να ισχυρίζονται ότι πάνω από 50 χώρες έχουν εκδηλώσει πρόθεση να μεταρρυθμίσουν τις εμπορικές τους πρακτικές με αντάλλαγμα τη μείωση των ανακοινωμένων δασμών.
Η Ταϊβάν έχει προσφέρει να μηδενίσει όλους τους δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων και να αυξήσει τις επενδύσεις της στις ΗΠΑ.
Το Βιετνάμ έχει κάνει παρόμοια πρόταση, να μηδενίσει τους δασμούς στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, αλλά ο σύμβουλος εμπορικής πολιτικής του Λευκού Οίκου, Peter Navarro, την απέρριψε λέγοντας ότι δεν αρκεί για να κλείσει το επίμονο εμπορικό έλλειμμα, εξαιτίας όλης της «μη δασμολογικής απάτης» που λαμβάνει χώρα.
Φυσικά, πολλοί οικονομολόγοι και ηγέτες σε όλο τον κόσμο έχουν εξοργιστεί από τη χονδροειδή απλότητα των «ανταποδοτικών» δασμών, οι οποίοι φαίνεται να έχουν υπολογιστεί με απλό τρόπο: λαμβάνοντας το εμπορικό ισοζύγιο αγαθών κάθε χώρας με τις ΗΠΑ, διαιρώντας το με τις εξαγωγές και στη συνέχεια δια του δύο.
Πολλοί οικονομολόγοι έχουν επισημάνει ότι οι δασμοί δεν μεγιστοποιούν την ευημερία (welfare) επειδή δημιουργούν «νεκρό βάρος» (deadweight losses), και ότι η θεωρία εμπορίου του Ρικάρντο λέει πως η ευημερία μεγιστοποιείται όταν κάθε οικονομία δεν έχει φραγμούς στο εμπόριο και ειδικεύεται σύμφωνα με το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Το πρόβλημα είναι ότι η θεωρία του Ρικάρντο επίσης λέει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν επίμονα εμπορικά ανισοζύγια (εφόσον οι συναλλαγματικές ισοτιμίες προσαρμόζονται ώστε να τα αποτρέψουν) και ότι τόσο η εργασία όσο και το κεφάλαιο δεν είναι διεθνώς κινητά.
Σαφώς αυτό δεν ισχύει στον πραγματικό κόσμο, και το καθεστώς του δολαρίου ΗΠΑ ως αποθεματικό νόμισμα έχει οδηγήσει στη διατήρησή του σε υπερτιμημένα επίπεδα σε σχέση με τα άλλα νομίσματα, εμποδίζοντας την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ στο εμπόριο.
Δεν είναι τυχαίο ότι η τεχνητή υποτίμηση διαφόρων νομισμάτων έναντι του δολαρίου είναι ένας από τους βασικούς «πονοκεφάλους» του Navarro και του Trump, οπότε κρατήστε το βλέμμα σας στο USDCNY αυτή την εβδομάδα και σε οποιαδήποτε ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας της Κίνας (PBOC) για μείωση του reverse-repo-rate.
Από την οπτική των Αμερικανών, αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι χώρες σε όλο τον κόσμο, οι οποίες για χρόνια ασκούσαν σιωπηλή και εκτεταμένη προστατευτική πολιτική εκεί που τις συνέφερε, γίνονται ξαφνικά υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου στο… παρά πέντε.
Ο Adam Smith είναι ξανά στη μόδα — αλλά δεδομένου ότι οι ΗΠΑ υιοθετούν αυτές τις προστατευτικές πολιτικές για να ανασυγκροτήσουν τη βιομηχανική τους βάση, σε περίπτωση που χρειαστεί ποτέ να εμπλακούν ξανά σε μεγάλο πόλεμο, οι πρόσφατοι «νεοφώτιστοι» φαίνεται να ξεχνούν αυτό το διαμαντάκι του Smith: «Η άμυνα είναι πολύ πιο σημαντική από την πολυτέλεια».
Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα των καιρών, οι millennial αναλυτές χρηματοοικονομικών αγορών αναρωτιέται «μήπως τελικά θα του ήταν πιο χρήσιμο να είχαν μάθει κάποια τέχνη;».
Πρόκειται για δικαιοσύνη
Το διεθνές σύστημα εμπορίου έχει καταρρεύσει — και το δόγμα των αμοιβαίων δασμών του Donald Trump θα το διορθώσει χάριν της μεσαίας τάξης.
Αυτή η αναδιάρθρωση, που άργησε πολύ, θα καταστήσει τόσο την αμερικανική όσο και την παγκόσμια οικονομία πιο ανθεκτικές και ευημερούσες, αποκαθιστώντας τη δικαιοσύνη και την ισορροπία σε ένα σύστημα που είναι δομημένο σε βάρος της Αμερικής.
Για δεκαετίες, υπό τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), οι ΗΠΑ βρέθηκαν αντιμέτωπες με συστηματικά υψηλότερους δασμούς από τους κύριους εμπορικούς τους εταίρους, καθώς και με πολύ πιο αυστηρούς μη δασμολογικούς φραγμούς.
Το αποτέλεσμα είναι μια εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης…
Στην καρδιά αυτής της κρίσης βρίσκεται το εμπορικό έλλειμμα αγαθών των ΗΠΑ, το οποίο έχει φτάσει να υπερβαίνει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Τα οικονομικά μοντέλα του ελεύθερου εμπορίου, που προβλέπουν ότι τα χρόνια εμπορικά ελλείμματα εξαλείφονται πάντα μέσω προσαρμογών στις τιμές και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, είναι απλώς λάθος.
Από το 1976 — τη χρονιά που ξεκίνησαν τα χρόνια ελλείμματα — μέχρι το 2024, τα σωρευτικά εμπορικά ελλείμματα αγαθών των ΗΠΑ μετέφεραν περισσότερα από 20 τρισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικού πλούτου σε ξένα χέρια.
Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 60% του ΑΕΠ των ΗΠΑ το 2024.
Ξένα συμφέροντα έχουν καταλάβει τεράστιες εκτάσεις αμερικανικής γεωργικής γης, κατοικιών, τεχνολογικών εταιρειών, ακόμη και τμήματα του εφοδιασμού τροφίμων. Ένας από τους βασικούς μοχλούς αυτού του μονόπλευρου εμπορίου είναι ο κανόνας του ΠΟΕ περί "πλέον ευνοούμενου κράτους" (MFN), ο οποίος απαιτεί από τα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν τον χαμηλότερο δασμό που προσφέρουν σε οποιαδήποτε χώρα, σε όλα τα μέλη του ΠΟΕ.
Οι εμπορικοί εταίροι της Αμερικής μπορούν έτσι να διατηρούν υψηλούς, ενιαίους δασμούς χωρίς κανένα κίνητρο για διαπραγμάτευση πιο δίκαιων όρων με τις ΗΠΑ.
Από το 1979 — το έτος που κορυφώθηκαν οι θέσεις εργασίας στη βιομηχανία των ΗΠΑ και ο Γύρος του Τόκιο της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (GATT) επέφερε μεγάλες μειώσεις δασμών λόγω MFN — οι ΗΠΑ έχουν χάσει 6,8 εκατομμύρια βιομηχανικές θέσεις εργασίας.
Από τότε που η Κίνα εντάχθηκε στον ΠΟΕ το 2001, τα πραγματικά μεσαία εβδομαδιαία εισοδήματα στις ΗΠΑ έχουν ουσιαστικά παραμείνει στάσιμα — αυξήθηκαν λίγο πάνω από 10% σε όλη αυτή την περίοδο.
Σήμερα, ο μέσος δασμός MFN των ΗΠΑ είναι μόλις 3,3%. Ο αντίστοιχος της Κίνας είναι διπλάσιος, στο 7,5%. Η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ κυμαίνονται κοντά στο 10%, ενώ η Ινδία φτάνει το εντυπωσιακό 17%.
Η ανισορροπία επεκτείνεται και στα αυτοκίνητα: η ΕΕ επιβάλλει τέσσερις φορές μεγαλύτερο δασμό για τα σεντάν (10%) σε σχέση με τις ΗΠΑ, ενώ η Κίνα επιβάλλει βασικό εισαγωγικό δασμό 25% στα επιβατικά οχήματα.
Ένα εμπορικό σύστημα στο οποίο αντιμετωπίζουμε υψηλότερους δασμούς, περισσότερους μη δασμολογικούς φραγμούς και καμία βιώσιμη οδό επίλυσης διαφορών δεν είναι παρά ένα «σύστημα τιμής» σε έναν κόσμο χωρίς τιμή μεταξύ απατεώνων.
Το δόγμα των ανταποδοτικών δασμών του Τραμπ κάνει ακριβώς αυτό που ο ΠΟΕ απέτυχε να επιτύχει: θεωρεί τις ξένες χώρες υπόλογες.
Οι ΗΠΑ θα αντιστοιχούν πλέον τους σημαντικά υψηλότερους δασμούς και μη δασμολογικούς φραγμούς που τους επιβάλλουν άλλα κράτη.
Πρόκειται για δικαιοσύνη — και κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με αυτό.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, πίσω από τη θύελλα, διαφαίνεται μια ευκαιρία: η αναγέννηση της μεσαίας τάξης μέσα από την ανασύσταση της εγχώριας παραγωγής και την επιστροφή σε μια πιο βιώσιμη και ισορροπημένη οικονομική πραγματικότητα, όπως λέει και ο Αμερικανός ΥΠΟΙΚ Scott Bessent.
Σαφές μήνυμα
Ειδικότερα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Δύση το Σαββατοκύριακο 6-7/4 εξέπεμψαν ένα σαφές μήνυμα: Η παγκοσμιοποίηση μας τελείωσε.
Η Isabel Schnabel της ΕΚΤ το υπογράμμισε σε ομιλία της προς επιχειρηματίες στην Ιταλία το Σάββατο, δηλώνοντας ότι «η Ημέρα της Απελευθέρωσης δεν ήταν απελευθερωτική, τουναντίον σηματοδότησε το τέλος του ελεύθερου εμπορίου παγκοσμίως».
Αντίστοιχα, ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer εκφώνησε ομιλία στην οποία δήλωσε ότι η παγκοσμιοποίηση έχει «αποτύχει» ως οικονομικό μοντέλο και πως η εποχή της έχει πλέον τελειώσει.
Τέτοιες δηλώσεις είναι συγκλονιστικές - όχι τόσο επειδή προκάλεσαν έκπληξη, όσο για την ειλικρίνεια και τη βαρύτητά τους.
Οι χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν την Πέμπτη και την Παρασκευή της περασμένης εβδομάδας, καθώς η ανακοίνωση των δασμών γκρέμισε τις ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί από τις φιλοεπενδυτικές πολιτικές του Trump.
Οι αγορές ήρθαν αντιμέτωπες με τη σκληρή πραγματικότητα: δεν πρόκειται απλώς για διαπραγματευτικό τέχνασμα — οι δασμοί είναι εδώ.
Η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε αντίποινα με την επιβολή δασμού 34% σε όλες τις εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θα θεσπίσουν νέα εμπορικά εμπόδια.
Παράλληλα, προετοιμάζουν και «αντίμετρα» για τους δασμούς των ΗΠΑ.
Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Trump δεν έκαναν τίποτα το Σαββατοκύριακο για να κατευνάσουν τους φόβους περαιτέρω πτώσης των αγορών.
Ο υπουργός Εμπορίου Lutnick δήλωσε απλώς: «οι δασμοί έρχονται», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Marco Rubio υποβάθμισε τις απώλειες των αγορών, λέγοντας: «Δεν νομίζω ότι είναι δίκαιο να λέμε πως οι οικονομίες καταρρέουν.
Οι αγορές καταρρέουν επειδή βασίζονται στην αξία των μετοχών εταιρειών που σήμερα είναι ενσωματωμένες σε μοντέλα παραγωγής τα οποία είναι κακά για τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Με απλά λόγια: «δεν μας νοιάζει το χαρτοφυλάκιό σας, κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη» - το «Να Κάνουμε την Αμερική Ξανά Μεγάλη» σημαίνει «να την κάνουμε ξανά οικονομία παραγωγής».
Με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να μη δείχνει πρόθεση να παρέμβει για να σώσει τις αγορές, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης βυθίστηκαν σήμερα βαθιά στο κόκκινο.
Άραγε, θα σπεύσει η Fed αυτή την εβδομάδα να σώσει την κατάσταση με φθηνή ρευστότητα;
Την ίδια στιγμή, η τιμή του πετρελαίου Brent διόρθωνε στα 63,33 δολάρια, μετά από πτώση 6,42% την Πέμπτη και ακόμα μία πτώση 6,50% την Παρασκευή.
Παρά τη φήμη του ως ασφαλούς καταφυγίου επίσης κατρακυλούσε, ωστόσο ανέκαμψε μετά την είδηση ότι η Κίνα πρόσθεσε πολλές ουγγιές από το κίτρινο μέταλλο στα κρατικά αποθέματά της για πέμπτο συνεχόμενο μήνα.
Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου έχουν πλέον υποχωρήσει (και συνεχίζουν να πέφτουν).
Δύσκολο έργο
Αυτή είναι σίγουρα μια ευχάριστη είδηση για τον Υπουργό Οικονομικών Scott Bessent, ο οποίος έχει μπροστά του το δύσκολο έργο της αναχρηματοδότησης περίπου 25 τρισεκατομμυρίων δολαρίων χρέους των ΗΠΑ μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Ο Bessent, επαναλαμβάνοντας τη φράση του Rubio «η αγορά δεν είναι η οικονομία», δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι δεν αναμένει ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες φέτος, ενώ υποστήριξε ότι τα χαμηλότερα επιτόκια και οι μειωμένες τιμές ενέργειας αποτελούν πολύ καλές ειδήσεις για τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, έκανε μερικά ενδιαφέροντα σχόλια κατά την εμφάνισή του σε podcast, όπου ανέφερε ότι το 88% του χρηματιστηρίου των ΗΠΑ ανήκει στο πλουσιότερο 10% των Αμερικανών, το 12% ανήκει στο επόμενο 40% και ότι το φτωχότερο 50% των νοικοκυριών δεν κατέχει ουσιαστικά τίποτα — αντίθετα, έχει χρέη…
Ο Bessent τόνισε ότι είναι αυτοί οι άνθρωποι στο κατώτατο 50% που χρειάζονται βοήθεια.
Έτσι, για άλλη μια φορά, το υπονοούμενο εδώ μοιάζει να είναι: «Δεν μας νοιάζει το χρηματιστηριακό σας χαρτοφυλάκιο. Μας νοιάζει να ξαναχτίσουμε τη βιομηχανική βάση της Αμερικής και, μαζί της, τη μεσαία τάξη των εργαζομένων».
«Οικονομικός πυρηνικός χειμώνας»
Ο διαχειριστής hedge fund Bill Ackman προκάλεσε αίσθηση σήμερα, περιγράφοντας τους δασμούς ως έναν «οικονομικό πυρηνικό χειμώνα» και ζητώντας μια «παύση» 90 ημερών στην εφαρμογή τους.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Trump φέρεται να ισχυρίζονται ότι πάνω από 50 χώρες έχουν εκδηλώσει πρόθεση να μεταρρυθμίσουν τις εμπορικές τους πρακτικές με αντάλλαγμα τη μείωση των ανακοινωμένων δασμών.
Η Ταϊβάν έχει προσφέρει να μηδενίσει όλους τους δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων και να αυξήσει τις επενδύσεις της στις ΗΠΑ.
Το Βιετνάμ έχει κάνει παρόμοια πρόταση, να μηδενίσει τους δασμούς στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, αλλά ο σύμβουλος εμπορικής πολιτικής του Λευκού Οίκου, Peter Navarro, την απέρριψε λέγοντας ότι δεν αρκεί για να κλείσει το επίμονο εμπορικό έλλειμμα, εξαιτίας όλης της «μη δασμολογικής απάτης» που λαμβάνει χώρα.
Φυσικά, πολλοί οικονομολόγοι και ηγέτες σε όλο τον κόσμο έχουν εξοργιστεί από τη χονδροειδή απλότητα των «ανταποδοτικών» δασμών, οι οποίοι φαίνεται να έχουν υπολογιστεί με απλό τρόπο: λαμβάνοντας το εμπορικό ισοζύγιο αγαθών κάθε χώρας με τις ΗΠΑ, διαιρώντας το με τις εξαγωγές και στη συνέχεια δια του δύο.
Πολλοί οικονομολόγοι έχουν επισημάνει ότι οι δασμοί δεν μεγιστοποιούν την ευημερία (welfare) επειδή δημιουργούν «νεκρό βάρος» (deadweight losses), και ότι η θεωρία εμπορίου του Ρικάρντο λέει πως η ευημερία μεγιστοποιείται όταν κάθε οικονομία δεν έχει φραγμούς στο εμπόριο και ειδικεύεται σύμφωνα με το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Το πρόβλημα είναι ότι η θεωρία του Ρικάρντο επίσης λέει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν επίμονα εμπορικά ανισοζύγια (εφόσον οι συναλλαγματικές ισοτιμίες προσαρμόζονται ώστε να τα αποτρέψουν) και ότι τόσο η εργασία όσο και το κεφάλαιο δεν είναι διεθνώς κινητά.
Σαφώς αυτό δεν ισχύει στον πραγματικό κόσμο, και το καθεστώς του δολαρίου ΗΠΑ ως αποθεματικό νόμισμα έχει οδηγήσει στη διατήρησή του σε υπερτιμημένα επίπεδα σε σχέση με τα άλλα νομίσματα, εμποδίζοντας την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ στο εμπόριο.
Δεν είναι τυχαίο ότι η τεχνητή υποτίμηση διαφόρων νομισμάτων έναντι του δολαρίου είναι ένας από τους βασικούς «πονοκεφάλους» του Navarro και του Trump, οπότε κρατήστε το βλέμμα σας στο USDCNY αυτή την εβδομάδα και σε οποιαδήποτε ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας της Κίνας (PBOC) για μείωση του reverse-repo-rate.
Από την οπτική των Αμερικανών, αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι χώρες σε όλο τον κόσμο, οι οποίες για χρόνια ασκούσαν σιωπηλή και εκτεταμένη προστατευτική πολιτική εκεί που τις συνέφερε, γίνονται ξαφνικά υπέρμαχοι του ελεύθερου εμπορίου στο… παρά πέντε.
Ο Adam Smith είναι ξανά στη μόδα — αλλά δεδομένου ότι οι ΗΠΑ υιοθετούν αυτές τις προστατευτικές πολιτικές για να ανασυγκροτήσουν τη βιομηχανική τους βάση, σε περίπτωση που χρειαστεί ποτέ να εμπλακούν ξανά σε μεγάλο πόλεμο, οι πρόσφατοι «νεοφώτιστοι» φαίνεται να ξεχνούν αυτό το διαμαντάκι του Smith: «Η άμυνα είναι πολύ πιο σημαντική από την πολυτέλεια».
Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα των καιρών, οι millennial αναλυτές χρηματοοικονομικών αγορών αναρωτιέται «μήπως τελικά θα του ήταν πιο χρήσιμο να είχαν μάθει κάποια τέχνη;».
Πρόκειται για δικαιοσύνη
Το διεθνές σύστημα εμπορίου έχει καταρρεύσει — και το δόγμα των αμοιβαίων δασμών του Donald Trump θα το διορθώσει χάριν της μεσαίας τάξης.
Αυτή η αναδιάρθρωση, που άργησε πολύ, θα καταστήσει τόσο την αμερικανική όσο και την παγκόσμια οικονομία πιο ανθεκτικές και ευημερούσες, αποκαθιστώντας τη δικαιοσύνη και την ισορροπία σε ένα σύστημα που είναι δομημένο σε βάρος της Αμερικής.
Για δεκαετίες, υπό τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), οι ΗΠΑ βρέθηκαν αντιμέτωπες με συστηματικά υψηλότερους δασμούς από τους κύριους εμπορικούς τους εταίρους, καθώς και με πολύ πιο αυστηρούς μη δασμολογικούς φραγμούς.
Το αποτέλεσμα είναι μια εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης…
Στην καρδιά αυτής της κρίσης βρίσκεται το εμπορικό έλλειμμα αγαθών των ΗΠΑ, το οποίο έχει φτάσει να υπερβαίνει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Τα οικονομικά μοντέλα του ελεύθερου εμπορίου, που προβλέπουν ότι τα χρόνια εμπορικά ελλείμματα εξαλείφονται πάντα μέσω προσαρμογών στις τιμές και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, είναι απλώς λάθος.
Από το 1976 — τη χρονιά που ξεκίνησαν τα χρόνια ελλείμματα — μέχρι το 2024, τα σωρευτικά εμπορικά ελλείμματα αγαθών των ΗΠΑ μετέφεραν περισσότερα από 20 τρισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικού πλούτου σε ξένα χέρια.
Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 60% του ΑΕΠ των ΗΠΑ το 2024.
Ξένα συμφέροντα έχουν καταλάβει τεράστιες εκτάσεις αμερικανικής γεωργικής γης, κατοικιών, τεχνολογικών εταιρειών, ακόμη και τμήματα του εφοδιασμού τροφίμων. Ένας από τους βασικούς μοχλούς αυτού του μονόπλευρου εμπορίου είναι ο κανόνας του ΠΟΕ περί "πλέον ευνοούμενου κράτους" (MFN), ο οποίος απαιτεί από τα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν τον χαμηλότερο δασμό που προσφέρουν σε οποιαδήποτε χώρα, σε όλα τα μέλη του ΠΟΕ.
Οι εμπορικοί εταίροι της Αμερικής μπορούν έτσι να διατηρούν υψηλούς, ενιαίους δασμούς χωρίς κανένα κίνητρο για διαπραγμάτευση πιο δίκαιων όρων με τις ΗΠΑ.
Από το 1979 — το έτος που κορυφώθηκαν οι θέσεις εργασίας στη βιομηχανία των ΗΠΑ και ο Γύρος του Τόκιο της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (GATT) επέφερε μεγάλες μειώσεις δασμών λόγω MFN — οι ΗΠΑ έχουν χάσει 6,8 εκατομμύρια βιομηχανικές θέσεις εργασίας.
Από τότε που η Κίνα εντάχθηκε στον ΠΟΕ το 2001, τα πραγματικά μεσαία εβδομαδιαία εισοδήματα στις ΗΠΑ έχουν ουσιαστικά παραμείνει στάσιμα — αυξήθηκαν λίγο πάνω από 10% σε όλη αυτή την περίοδο.
Σήμερα, ο μέσος δασμός MFN των ΗΠΑ είναι μόλις 3,3%. Ο αντίστοιχος της Κίνας είναι διπλάσιος, στο 7,5%. Η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ κυμαίνονται κοντά στο 10%, ενώ η Ινδία φτάνει το εντυπωσιακό 17%.
Η ανισορροπία επεκτείνεται και στα αυτοκίνητα: η ΕΕ επιβάλλει τέσσερις φορές μεγαλύτερο δασμό για τα σεντάν (10%) σε σχέση με τις ΗΠΑ, ενώ η Κίνα επιβάλλει βασικό εισαγωγικό δασμό 25% στα επιβατικά οχήματα.
Ένα εμπορικό σύστημα στο οποίο αντιμετωπίζουμε υψηλότερους δασμούς, περισσότερους μη δασμολογικούς φραγμούς και καμία βιώσιμη οδό επίλυσης διαφορών δεν είναι παρά ένα «σύστημα τιμής» σε έναν κόσμο χωρίς τιμή μεταξύ απατεώνων.
Το δόγμα των ανταποδοτικών δασμών του Τραμπ κάνει ακριβώς αυτό που ο ΠΟΕ απέτυχε να επιτύχει: θεωρεί τις ξένες χώρες υπόλογες.
Οι ΗΠΑ θα αντιστοιχούν πλέον τους σημαντικά υψηλότερους δασμούς και μη δασμολογικούς φραγμούς που τους επιβάλλουν άλλα κράτη.
Πρόκειται για δικαιοσύνη — και κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με αυτό.
www.bankingnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.