Είμαστε όλοι δυνητικά επιζήσαντες ενός τροχαίου ατυχήματος; Το ερώτημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί υπερβολικό, ωστόσο δίνει παραστατικά την εικόνα των τροχαίων δυστυχημάτων στους ελληνικούς δρόμους, με τους εκατοντάδες νεκρούς κάθε χρόνο.

Ο ελληνικός «φόρος αίματος» στην ασφάλτο είναι από τους πιο υψηλούς στην Ευρώπη. Ατιμωρησία; Αδυναμία συμμόρφωσης με τους κανόνες; Ανεπάρκεια πολιτικής βούλησης; Τι από όλα αυτά φταίει για τον μακρύ κατάλογο των νεκρών στο οδικό δίκτυο της χώρας; Το μόνο σίγουρο είναι ότι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι και το έχουμε αποδείξει. Το 2004 η Ελλάδα έζησε τη χρυσή της στιγμή.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν την απόδειξη ότι η χώρα μπορούσε να οργανωθεί, να λειτουργήσει με πειθαρχία και να τηρήσει κανόνες. Οι δρόμοι της Αθήνας, συνήθως χαοτικοί, μετατράπηκαν σε ασφαλείς αρτηρίες όπου η κυκλοφορία ήταν ελεγχόμενη και οι οδηγοί τηρούσαν τους κανόνες. Δύο δεκαετίες μετά όμως η κατάσταση, αντί να βελτιωθεί περαιτέρω, συνεχώς παρακμάζει.

Οι πληροφορίες μάλιστα θέλουν την πρώτη κάμερα «τροχαίας αστυνόμευσης και ασφάλειας των πολιτών» της Περιφέρειας Αττικής που τοποθετήθηκε στον Αλιμο να «βλέπει» καθημερινά δεκάδες ή και εκατοντάδες παραβάσεις του φωτεινού σηματοδότη από ασυνείδητους οδηγούς.

Ατελέσφορες παρεμβάσεις και προβλήματα υποδομής

Ο Θανάσης Τσιάνος, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, εξηγεί στο «Βήμα» τα προβλήματα που μαστίζουν τους ελληνικούς δρόμους και κάνει λόγο για πολυαρχία και πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων, γεγονός που εμποδίζει την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Ετσι, οι λίγες παρεμβάσεις που γίνονται είναι μεμονωμένες και τελικά δεν αποδίδουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Επιπλέον, το οδικό δίκτυο παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα υποδομής.

Στο αστικό δίκτυο, δεν υπάρχουν ούτε καν βασικές διαγραμμίσεις ή πεζοδρόμια. Στο επαρχιακό δίκτυο, οι δρόμοι συχνά στερούνται της απαραίτητης οριζόντιας και κατακόρυφης σήμανσης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συναντάμε ανάποδες κλίσεις στις στροφές και επικίνδυνες διασταυρώσεις χωρίς ορατότητα.

Αυτά τα προβλήματα, σε συνδυασμό με την άναρχη οδική συμπεριφορά και την έλλειψη αυτογνωσίας των οδηγών, τον παλιό στόλο οχημάτων (είναι ο παλαιότερος στην Ευρώπη), την έλλειψη συστημάτων αυτόματης καταγραφής παραβάσεων, δημιουργούν ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο περιβάλλον στους δρόμους μας.

Αναφερόμενη στη νέα κάμερα του Αλίμου, η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», θυμίζει το παράδειγμα της Γαλλίας με την αλλαγή της συμπεριφοράς των οδηγών όταν λειτούργησαν οι κάμερες στο οδικό δίκτυο της χώρας: «Οι Γάλλοι είχαν μια πολύ επιθετική οδηγική συμπεριφορά, όμως όταν ο πρόεδρος της χώρας Ζακ Σιράκ έθεσε σε λειτουργία τις κάμερες και το ανακοίνωσε τα πάντα άλλαξαν σε μια νύχτα».

Το γεγονός αυτό, δυστυχώς, αποδεικνύει ότι το κύριο μέλημα των οδηγών είναι να μην τους «γράψουν» οι Αρχές και όχι να μην παραβιάζουν τον νόμο. Από την άλλη πλευρά, το πρόβλημα της ατιμωρησίας είναι η βασική πληγή.

«Οι κατά επανάληψη παραβάτες, ειδικά για το αλκοόλ, πρέπει να παρακολουθούνται. Δεν αρκεί να πάρεις το δίπλωμα κάποιου που είναι εθισμένος – θα οδηγήσει χωρίς αυτό. Οταν οι πολίτες δεν πιστεύουν ότι θα τιμωρηθούν, γίνονται πιο ανάλγητοι. Και τότε όλοι ζούμε από τύχη» εξηγεί η κυρία Μυλωνά που έχασε τον γιο της σε τροχαίο.

Η ίδια μάλιστα προτείνει την παρακολούθηση των δημοσιεύσεων στα social media για την κατανάλωση αλκοόλ, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες του εξωτερικού (π.χ. Σουηδία), λέγοντας ότι στη χώρα μας «αυτοί που είναι συνετοί και πειθαρχημένοι κινδυνεύουν. Δημιουργούμε φοβισμένους ανθρώπους». Ο κ. Τσιάνος στην ίδια γραμμή αναφέρει ότι στη χώρα «έχουμε αποδεχτεί ότι το αυτοκίνητο είναι ο αρχηγός και φοβόμαστε ακόμα και να αφήσουμε το παιδί μας να περάσει τον δρόμο κάτω από το σπίτι μας».

«Το στρατηγικό σχέδιο έμεινε απλή σύσταση»

Από την πλευρά του ο Παναγιώτης Παπαντωνίου, συγκοινωνιολόγος και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, επισημαίνει ότι η συνολική αδυναμία της πολιτείας να εφαρμόσει άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που επιδεινώνουν την κατάσταση.

«Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας παραμένει σε εκκρεμότητα από το 2018. Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Οδική Ασφάλεια 2021-2030 δεν νομοθετήθηκε, με αποτέλεσμα να αποτελεί απλά σύσταση για την Πολιτεία χωρίς να οδηγεί σε έλεγχο των δράσεων και των επιδόσεων που προβλέπει. Οι αστικές περιοχές, όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ατυχημάτων και θυμάτων, δεν διαθέτουν ολοκληρωμένα Σχέδια Οδικής Ασφάλειας, γεγονός που δυσχεραίνει τη στοχευμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Δεν υπάρχει αυστηρή διαδικασία ανανέωσης των διπλωμάτων οδήγησης για τις μεγαλύτερες ηλικίες, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ηλικιωμένοι οδηγοί έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες για την ασφαλή κυκλοφορία τους» καταλήγει.

Σχέδιο για ψηφιακές κλήσεις

Από το καλοκαίρι του 2025 αναμένεται να «πιάσουν δουλειά» οι πρώτες 388 κάμερες «τροχαίας αστυνόμευσης και ασφάλειας των πολιτών» της Περιφέρειας Αττικής, που θα λειτουργούν όλο το 24ωρο και θα βεβαιώνουν ψηφιακά μια σειρά παραβάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ).

Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, σταδιακά (εντός του 2026) θα τοποθετηθούν άλλες περίπου 1.000 κάμερες όχι μόνο σε σταθερά σημεία της Αττικής, αλλά και πάνω σε κινούμενα οχήματα, όπως είναι τα αστικά λεωφορεία.

Οι νέες κάμερες θα βεβαιώνουν ψηφιακά παραβάσεις, όπως: υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη, αντικανονική χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, μη χρήση κράνους και ζώνης ασφαλείας, παράνομη κίνηση σε Λωρίδα Εκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ) και κυκλοφορία οχήματος χωρίς ασφάλιση και έγκυρο δελτίο ΚΤΕΟ. Οι κλήσεις θα βεβαιώνονται από την Τροχαία και θα αποστέλλονται απευθείας (εντός ωρών) στις «θυρίδες» των πολιτών στο gov.gr, ενώ ψηφιακά θα μπορεί να γίνεται και η πληρωμή τους, όπως και η κατάθεση τυχόν ενστάσεων από πλευράς οδηγών.

Ηδη, ξεκίνησε από τη Λεωφόρο Ποσειδώνος (στον Αλιμο) η τοποθέτηση των πρώτων 388 σύγχρονων καμερών ιδιοκτησίας της Περιφέρειας Αττικής, σε πάνω από 100 σημεία που έχει υποδείξει η ΕΛ.ΑΣ. Με τη συνεργασία των υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Προστασίας του Πολίτη, το υλικό των καμερών θα αποστέλλεται αυτομάτως σε έναν κεντρικό server διαχείρισης των παραβάσεων (ετοιμάζεται ήδη), ενώ για να τηρείται η προστασία των προσωπικών δεδομένων, σε πρώτη φάση θα καταγράφεται μόνο το πίσω μέρος του οχήματος, ώστε να μη διακρίνονται οι επιβαίνοντες.

Ωστόσο, συζητείται, σε επόμενο στάδιο να καταγράφεται και το μπροστινό μέρος του οχήματος ώστε να είναι δυνατός ο εντοπισμός των οδηγών που δεν φορούν ζώνη ασφαλείας και μιλούν στο κινητό τους τηλέφωνο. Αποκλειστική πρόσβαση στον κεντρικό server θα έχει μόνο η Ελληνική Αστυνομία, επιβάλλοντας τις προβλεπόμενες ποινές στους παραβάτες, βάσει του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.

Το σχέδιο, σε πλήρη εξέλιξη, αφορά την ανάπτυξη ενός δικτύου συνολικά περίπου 1.500 καμερών (μαζί με τις 388 κάμερες της Περιφέρειας Αττικής), μέσα από Διαγωνισμό Παραχώρησης και τη δημιουργία ενός Ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος, τη διαχείριση του οποίου θα αναλάβει η Υπηρεσία Οδικών Τελών και Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Οδικών Υποδομών, που θα είναι φορέας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Σήμερα, υπάρχουν σε λειτουργία 12 κάμερες του ΟΑΣΑ για την επιτήρηση των λεωφορειολωρίδων και 17 στην Αττική Οδό για τον έλεγχο της ταχύτητας.

https://www.tovima.gr