Το Ισραήλ ανοίγει το τραπεζικό του σύστημα

 

Το Ισραήλ ανοίγει το τραπεζικό του σύστημα – Credit negative λέει η Moody’s

ΑπόFinance & Banking Intelligence

24 Αυγούστου 2025

Προειδοποίηση για αρνητικές επιπτώσεις στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα του Ισραήλ εξέπεμψε η Moody’s σε ανάλυσή της, υποστηρίζοντας ότι το νομοσχέδιο για την απελευθέρωση με στόχο την κλιμάκωση του ανταγωνισμού είναι credit negative και ενέχει περισσότερους κινδύνους απ όσους φαίνονται εκ πρώτης όψεως.

Στις 6 Αυγούστου, διυπουργική ομάδα δημοσίευσε τις συστάσεις της για την προώθηση του ανταγωνισμού και τη μείωση της συγκέντρωσης στο τραπεζικό σύστημα του Ισραήλ. Εφόσον εφαρμοστούν, οι συστάσεις θα μειώσουν σημαντικά τα εμπόδια εισόδου για νέες τράπεζες και θα διευκολύνουν μη τραπεζικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να λάβουν τραπεζική άδεια. Ως αποτέλεσμα, ο ανταγωνισμός για δανειακά προϊόντα θα ενταθεί και θα υπάρξει αναδυόμενος ανταγωνισμός και για τις καταθέσεις, αποδυναμώνοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των πέντε μεγάλων υφιστάμενων τραπεζών του Ισραήλ – Bank Leumi Le-Israel B.M. (Baa1 αρνητικό, baa2), Bank Hapoalim B.M. (Baa1 αρνητικό, baa2), Mizrahi Tefahot Bank Ltd. (Baa1 αρνητικό, baa2), Israel Discount Bank Ltd. (IDB, Baa1 αρνητικό, baa2) και First International Bank of Israel Ltd. (Baa1 αρνητικό, baa2). Οι τράπεζες αυτές αντιπροσώπευαν το 99% του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος τον Δεκέμβριο του 2024. Παρ’ όλα αυτά, τα μέτρα θα διατηρήσουν σε γενικές γραμμές ισότιμους όρους ανταγωνισμού, επιτρέποντας μόνο σε αδειοδοτημένες τράπεζες να δέχονται καταθέσεις. Αναμένουμε επίσης ότι η Τράπεζα του Ισραήλ (BoI) θα συνεχίσει τη στενή και προληπτική εποπτεία των νέων οντοτήτων, διασφαλίζοντας τη συνολική χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Οι τράπεζες ήδη αντιμετωπίζουν αυξανόμενο ανταγωνισμό από μη τραπεζικούς φορείς (εταιρίες πιστωτικών καρτών και θεσμικούς επενδυτές) στον τομέα της λιανικής δανειοδότησης, όπου το μερίδιο των τραπεζών στα δάνεια λιανικής (εκτός στεγαστικών) υποχώρησε στο 72% τον Μάρτιο του 2025 από 81% το 2018. Η πτώση αυτή ακολούθησε την αποδιαμεσολάβηση που είχε ήδη συντελεστεί στη χρηματοδότηση του εταιρικού τομέα, όπου οι τράπεζες αντιμετωπίζουν ισχυρό ανταγωνισμό από θεσμικούς επενδυτές και τις κεφαλαιαγορές. Το μερίδιο των τραπεζών στο συνολικό εταιρικό δανεισμό διαμορφώθηκε στο 57% τον Μάρτιο του 2025.

Ωστόσο, οι υφιστάμενες τράπεζες θα έχουν χρόνο να προσαρμοστούν στις τελευταίες αλλαγές, καθώς η εφαρμογή των μέτρων και η μετέπειτα είσοδος νέων συμμετεχόντων πιθανότατα θα είναι μια μακρά διαδικασία. Πέραν των καταθέσεων, η Moody’s αναμένει ότι ο ανταγωνισμός θα αυξηθεί σε συγκεκριμένα προϊόντα, όπως τα δάνεια καταναλωτών και μικρών επιχειρήσεων, ενώ οι τράπεζες θα διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα στα στεγαστικά δάνεια – τα οποία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις τιμές – και σε πιο σύνθετα εταιρικά προϊόντα. Μέχρι στιγμής, η κερδοφορία των υφιστάμενων τραπεζών έχει παραμείνει ανθεκτική. Οι πέντε μεγάλες τράπεζες κατέγραψαν καθαρά κέρδη ισοδύναμα με το 1,1% των ενσώματων στοιχείων ενεργητικού τους τόσο το 2023 όσο και το 2024, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών παρά τον εντεινόμενο ανταγωνισμό, χάρη στις οικονομίες κλίμακας και τα εκτεταμένα χαρτοφυλάκια χαμηλού κόστους καταθέσεων. Και οι πέντε μεγάλες τράπεζες έχουν επίσης ενισχύσει την ανθεκτικότητά τους στις προκλήσεις στα έσοδα μέσω ψηφιοποίησης και αυτοματοποίησης, καθώς και με σημαντική μείωση της ιστορικά υψηλής λειτουργικής τους βάσης κόστους, που έχει οδηγήσει σε ουσιαστικά κέρδη αποδοτικότητας.

Οι συστάσεις θα διευκολύνουν τη δημιουργία νέων τραπεζών μέσω λιγότερο περιοριστικού κανονιστικού πλαισίου, καθώς και θα παραχωρούν μεγαλύτερη ευελιξία στις μικρές τράπεζες τόσο ως προς το επιχειρηματικό μοντέλο όσο και ως προς τη μετοχική δομή. Συγκεκριμένα, οι προτάσεις προβλέπουν ένα κλιμακωτό πλαίσιο με τρία επίπεδα εποπτείας και ρύθμισης ανάλογα με το μέγεθος της τράπεζας. Επιπλέον, μια τράπεζα με ενεργητικό που δεν υπερβαίνει το 5% του συνόλου του συστήματος μπορεί να λειτουργεί με ένα ευέλικτο και λιτό μοντέλο που θα επικεντρώνεται αποκλειστικά σε καταθέσεις και δάνεια. Παράλληλα, μια εταιρία συμμετοχών που ελέγχει έναν θεσμικό φορέα μπορεί επίσης να ελέγχει μια τράπεζα με ενεργητικό που δεν υπερβαίνει το 2,5% του συνόλου του συστήματος, ποσοστό που μπορεί να αυξηθεί έως 5% με τις σχετικές εγκρίσεις, ωστόσο η τράπεζα αυτή δεν θα επιτρέπεται να παρέχει επενδυτικές συμβουλές, χρηματιστηριακές ή προωθητικές υπηρεσίες. Ιδιαίτερα οι εταιρίες πιστωτικών καρτών, οι μη τραπεζικοί πάροχοι πίστωσης και οι εταιρίες πληρωμών αναμένεται να ωφεληθούν από τα μέτρα.

Οι συστάσεις έπονται άλλων μέτρων που έλαβαν το Υπουργείο Οικονομικών και η BoI για την προώθηση του ανταγωνισμού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη μείωση του κόστους των τραπεζικών υπηρεσιών. Η BoI χορήγησε δύο νέες άδειες ψηφιακών τραπεζών το 2019 και το 2022, τις πρώτες άδειες τραπεζών που είχαν εκδοθεί μετά από περισσότερα από 40 χρόνια. Οι αρχές υποχρέωσαν επίσης την Bank Leumi, την Bank Hapoalim και πιο πρόσφατα την IDB να εκποιήσουν τις εταιρίες πιστωτικών καρτών τους, δημιουργώντας έτσι νέους ανεξάρτητους μη τραπεζικούς ανταγωνιστές (η IDB βρίσκεται στη διαδικασία πώλησης της Israel Credit Cards). Άλλα μέτρα για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον χρηματοπιστωτικό τομέα περιλάμβαναν τη δημιουργία γραφείου πιστωτικής πληροφόρησης της κεντρικής τράπεζας για τη βελτίωση της πρόσβασης των νέων συμμετεχόντων σε πληροφορίες λιανικής πίστωσης, γραφείο μηχανογραφικών τραπεζικών υπηρεσιών, την προώθηση του open banking και τη διευκόλυνση γρήγορης και μηδενικού κόστους αλλαγής τραπεζών για πελάτες λιανικής. Η BoI επέκτεινε επίσης τα ανώτατα όρια προμηθειών σε περισσότερα προϊόντα και υποχρέωσε τις τράπεζες να παρέχουν μεγαλύτερη διαφάνεια στους πελάτες σχετικά με τα επιτόκια και τα κόστη.

https://www.crisismonitor.gr